महात्मा ज्योतिबा फुले भाषण निबंध मराठी माहिती | mahatma jyotiba phule marathi bhashan nibandh mahiti
नमस्कार मित्रांनो आज आपण महात्मा ज्योतिबा फुले यांच्याविषयी माहिती बघणार आहोत. महात्मा ज्योतिबा फुले यांच्याविषयी भाषण, निबंध, कविता माहिती मराठीमध्ये पुढे बघणार आहोत.
अशाच प्रकारची माहिती मिळवण्यासाठी आमच्या what's up group मध्ये join व्हा👇
महात्मा ज्योतिबा फुले मराठी भाषण निबंध | mahatma Jyotiba Phule bhashan nibandh marathi
महात्मा जोतिबा फुले
महाराष्ट्राची भूमी ही वीरांची आणि संतांची भूमी आहे. यासह, असे अनेक महान मानव देखील आहेत ज्यांनी अनेक अत्याचार सहन करूनही समाजसुधारणेचे कार्य केले आहे. अशा महान व्यक्तींपैकी एक होते महात्मा ज्योतिबा फुले.
महात्मा ज्योतिबा फुले यांचा जन्म 11 एप्रिल 1927 रोजी त्यांचे मूळ गाव सातारा जिल्ह्यातील कटगुण येथे झाला. त्यांचे पूर्ण नाव ज्योतीराव गोविंदराव फुले असे होते त्यांच्या वडिलांचे नाव गोविंदराव आणि आईचे नाव चिमणाबाई होते. हे एक भारतीय समाजसुधारक, विचारवंत, लेखक, तत्वज्ञ आणि क्रांतिकारी कार्यकर्ते होते. त्यांना महात्मा फुले आणि “जोतिबा फुले” म्हणूनही ओळखले जाते.
ज्योतिराव केवळ नऊ महिन्यांचे असताना त्यांच्या आईचे निधन झाले. वयाच्या 13 व्या वर्षी त्यांनी सावित्रीबाई फुले यांच्याशी लग्न केले. महात्मा फुले यांनी प्राथमिक शिक्षणानंतर काही काळ भाजी विकण्यास सुरुवात केली. त्यांनी माध्यमिक शिक्षण पूर्ण करण्यासाठी 1842 मध्ये पुण्यातील स्कॉटिश मिशन हायस्कूलमध्ये प्रवेश घेतला.
बहुजन समाजाचे अज्ञान, दारिद्र्य आणि जातीभेद पाहून महात्मा फुले यांनी ही सामाजिक परिस्थिती सुधारण्याचा निर्णय घेतला. महिलांना साक्षर करण्यासाठी त्यांनी 1848 मध्ये भिडेवाडा, बुधवार पेठ, पुणे येथे मुलींची पहिली शाळा सुरू केली. महात्मा फुले यांनी सावित्रीबाईंना शिकवले आणि त्यांच्यावर शिकवण्याची जबाबदारी सोपवली.
दोघांनी शेजारच्या मुली गोळा करून मुलींची शाळा सुरू केली. याला ब्राह्मण वर्गाने कडाडून विरोध केला. त्यांना ठार मारण्याच्या धमक्या दिल्या गेल्या. त्यांनी अनेक भाषणे दिली, स्त्री शिक्षणाची गरज आणि उपयोगितांशी संबंधित लेख लिहिले.
महात्मा फुले यांनी अस्पृश्य मुलांसाठी पुण्यात वेताळ पेठेत एक शाळाही स्थापन केली. त्यांच्या कार्याला सनातन्यांनी सतत विरोध केला.पण ते भूमिकेवर ठाम होते.सावित्रीबाईंना त्यांनी शिकवले आणि काम करण्याची प्रेरणा दिली. त्यांना भारताच्या पहिल्या महिला शिक्षिका होण्याचा मान मिळाला. याचे श्रेय महात्मा फुले यांना जाते. महात्मा ज्योतिराव फुले हे पहिले भारतीय होते ज्यांनी स्त्री शिक्षणासाठी पहिली शाळा स्थापन केली.
गर्भवती विधवेची दुर्दशा पाहून त्यांनी विधवा विवाहाचा पुरस्कार केला. संकुचित समाजाने त्याला धर्म आणि धर्मग्रंथांची ओरड दिली. त्याला असे वाटू लागले की समाजाला धार्मिक अंधश्रद्धांपासून मुक्त करावे लागेल. म्हणून, त्यांनी अशा समतावादी, सार्वत्रिक प्रवेशयोग्य “सत्यशोधक समाजाचा पाया घातला, ज्याचा आधार विज्ञान होता.
महात्मा फुले यांनी त्या वेळी भारतीय तरुणांना देश, समाज, संस्कृतीला सामाजिक वाईट आणि निरक्षरतेपासून मुक्त करण्यासाठी आणि एक निरोगी, सुंदर आणि मजबूत समाजाची उभारणी करण्याचे आवाहन केले. मानवासाठी समाजसेवेपेक्षा महत्त्वाचा कोणताही धर्म नाही. ईश्वराची यापेक्षा चांगली सेवा नाही.
विद्येविना मती गेली, मतीविना नीती गेली, नीतीविना गती गेली, गतीविना वित्त गेले, वित्ताविना शूद्र खचले, इतके अनर्थ एका अविद्येने केले. महात्मा फुले यांच्या या ओळी शिक्षणाचे महत्त्व पटवून देण्यासाठी प्रसिद्ध आहेत.
महात्मा फुले यांनी गुलामगिरी ब्राह्मणांचे कसब शेतकऱ्याचा असूड आणि इशारा इत्यादी पुस्तके लिहिली. त्यांनी केलेल्या कार्याबद्दल जनतेने सत्कार करून त्यांना महात्मा ही पदवी बहाल केली अशा या महान व्यक्तिमत्त्वाचे 28 नोव्हेंबर 1890 साली पुणे येथे त्यांचे निधन झाले.
महात्मा ज्योतिबा फुले यांचे प्रेरणादायी विचार | mahatma Jyotiba Phule information quotes in marathi
महात्मा ज्योतिबा फुले यांचे प्रेरणादायी विचार आपण पुढील प्रमाणे बघणार आहोत..
- प्रवाहाच्या विरुध्द दिशेला तेच पोहू शकतात ज्यांचे निर्धार ठाम असतात. ज्यांना कुठलेतरी उध्दिष्ट गाठायचे असते.
- विद्येविना मती गेली। मतीविना नीति गेली । नीतीविना गती गेली। गतीविना वित्त गेले । वित्ताविना शुद्र खचले । इतके अनर्थ एका अविद्येने केले!
- ध्येय नसलेली मानसं साबणाच्या फेसासारखी असतात. काही क्षणांसाठी दिसतात आणि काही क्षणानंतर नाहीशी होतात.
- देव लग्नाच्या जोड्या स्वर्गात बनवतो, तर मग त्या जोड्या एकाच जातीच्या का असतात? देव जातीवादी आहे का?
- स्वःताच्या हितासाठी काही लोकांनी काल्पनिक देव निर्माण केले आणि पाखंड रचले.
- सत्कर्म केल्याने वैभव मिळणार नाही, परंतु शांती आणि सुख मिळेल. दुष्कर्म केल्याने वैभव मिळेल पण सुख शांती मिळणार नाही, हे निश्चित.
- मनुष्य सर्व प्राण्यापेक्षा श्रेष्ठ आहे आणि सर्व मानवांमध्ये स्त्री श्रेष्ठ आहे.
- महिला आणि पुरुष जन्मापासून मुक्त आहेत.म्हणून, दोघांनाही समान अधिकार आणि हक्क उपभोगण्याची संधी मिळाली पाहिजे.
- स्वार्थाला वेगवेगळी रूप मिळतात. हे कधी जातीचे तर कधी धर्माचे रूप धारण करते.
- एखादे चांगले काम पूर्ण करण्यासाठी, वाईट उपायांचा वापर करू नये.
- स्त्रियांना एक प्रकारचा नियम लागू करणे व पुरुषांना दुसरा नियम लागू करणे हा निव्वळ पक्षपात होय.
- कोणताही 'धर्म' ईश्वराने निर्माण केला नाही आणि 'चातुर्वण्य' आणि 'जातिभेद' ही निर्मिती मानवाचीच आहे.
- निर्मात्याने एकंदर सर्वच प्राणीमात्रांना निर्माण करतांना मनुष्यास जन्मतःच स्वतंत्र प्राणी म्हणून निर्माण केले आहे.त्याला आपापसातील सर्वच हक्कांचा उपभोग घेण्यास समर्थ बनवलेले आहे.
- जो कोणी आपले कुटुंब, भाऊबंद, सगेसोयरे, इष्टमित्र आणि साथीदारांना आपल्यासह श्रेष्ट मानून इतर कोणत्याही स्त्री-पुरुषांस किंवा मानव प्राण्यास पिढीजातपणे अथवा कपटाने अपवित्र किंवा नीच मानत नाही, त्याला 'सत्यवर्तनी' म्हणावे.
- साथ कोणी दिली तर जात तुम्ही पाहू नका, हात कोणी दिला तर पाठ तुम्ही फिरवू नका.
- जीवनात नुसत्या दोन चाकांवर गाडी धावत नसते, साखळीत साखळी गुंतल्याशिवाय गती मिळत नसते,
- तोडतांना एक घाव पुरतो, जोडताना किती भाव मोजावा लागतो,विचारांचा वेगळा हा पगडा आहे, पण आचरणाचा सगळा झगडा आहे.
- कष्टाने जगण्याची ज्यांना धमक नाही, असे लोक संन्यासी व भिक्षुक होतात.
- प्रपंच खरा नाही, व्यर्थ आहे असा भ्रम लोकांच्या बुध्दीत उत्पन्न करतात.असे करण्यात त्यांचा आळशी-धूर्तपणाच असतो.
- ईश्वराने शुद्रातिशुद्रास व इतर लोकास आपण निर्माण केलेल्या सृष्टीतील वस्तूंचा सारख्या रीतीने उपभोग घेण्याची मोकळीक दिली असून
- भट लोकांनी त्यांच्या नावाचे खोटे ग्रंथ बनवून त्यामध्ये सर्वांचे हक्क रद्द करून स्वतःच अग्रगण्य होऊन बसले.
- केस कापणे हा नाव्ही लोकांचा धर्म नाही, धंदा आहे. चामड्याची शिलाई करणे चांभाराचा धर्म नाही, धंदा आहे.याचप्रकारे पूजा-पाठ करणे ब्राम्हणांचा धर्म नाही, धंदा आहे.
- मंदिरातील देवी-देवता ब्राह्मण आणि पुरोहितांचा पाखंड आहे. दुनिया बनवणारा एका दगडात किवा विशिष्ट ठिकाणापर्यंत मर्यादित कसा राहू शकतो?
- ज्या दगडाने रस्ते, घर इत्यादी बनवले , जातात, त्यामध्ये देव कसा असू शकतो?
- जर दगडात मंत्राद्वारे देव येऊ शकतो, तर मग मंत्राद्वारे मेलेल्यांनाही जिवंत केले जाऊ शकते!
- जर सर्वांना बनवणारा एक आहे आणि त्याने सर्व काही सर्वांसाठी बनवले आहे, तर मग धर्म अनेक कसे होवू शकतात?
- जातीप्रथा धर्म नाही आहे. ही ब्राम्हणांची इतर लोकांना निच मानण्याची प्रवृत्ती आहे.
- एखाद्या व्यक्ती द्वारा उदरनिर्वाह करण्यासाठी केले जाणारे कर्म त्याचा धंदा आहे, धर्म नाही.
- कोणत्याही व्यक्तीला सामाजिक समानता, राजनैतिक भागीदारी, धार्मिक व आर्थिक स्वतंत्रता आणि शिक्षणापासून वंचित करणे आणि त्यांचा शारीरिक व मानसिक रूपाने धर्माच्या आधारावर शोषण करणे किवा शोषणाला धर्म मानणे कृरता व निर्दयता आहे.
- धर्म तो आहे जो समाजाच्या हितासाठी आहे, समाजाच्या कल्याणासाठी आहे. जो समाज हितासाठी नाही, तो धर्म नाही.
- सर्व व्यक्ती मग ते पुरुष असो किंवा महिला जन्मापासूनच समान असतात.म्हणूनच त्यांच्याशी कोणत्याही प्रकारचा भेदभाव करणे मानवता आणि नैतिकतेच्या विरुद्ध आहे.
- स्वातंत्र्य आणि समान संधी ही मानवाची आवश्यक गरज आहे. कोणत्याही व्यक्तीच्या व्यक्तिमत्त्वाचा संपूर्ण विकास होऊचं शकत नाही.
- मानवता सर्वात श्रेष्ठ आहे.
- जात-पात, वर्णभेद, उच-नीच या भिंती ब्राम्हणांची देन आहे, ज्या त्यांनी स्वतःच्या स्वार्थासाठी उभारल्या आहेत.
- वेगवेगळ्या प्रकारचे कर्मकांड, धार्मिक अनुष्ठान भोळ्या जनतेला लुटण्यासाठी बनवले गेले आहेत.
- ब्राह्मणवादी आपल्या तिरस्करणीय विचारामुळे गवत खाणाऱ्या गायीचे मुत्र पिऊन पवित्र होतात.परंतु एका शूद्र व्यक्तीच्या हातचे साफ, स्वच्छ, निर्मळ पाणी पीत नाहीत.
- समाजात असलेली धार्मिक कट्टरता आणि अंधविश्वास सामाजिक एकता आणि बंधुता यामध्ये असलेली सर्वात मोठी अडचण आहे.
- आर्थिक विषमता शेतकऱ्यांच्या कष्टाला आणि दुःखाला कारणीभूत आहे.
- कोणीही कोणाच्या धर्माचा हेवा करून द्वेष करू नये.
- देव एक आहे आणि सर्व माणसे ही त्याची मुले आहेत.
- दुसऱ्या व्यक्तीचे हक्क कधीच हिरावून घेवू नका.
- जोपर्यंत अन्न आणि वैवाहिक संबंधांवर जातीय संबंध कायम राहतील तोपर्यंत राष्ट्रवादाची भावना विकसित होणार नाही.
- देव आणि भक्त यांच्यामध्ये मध्यस्थाची गरज नाही.
- सत्य पालन हाच एक धर्म आहे, बाकीचे सर्व अधर्म आहेत.
- मांत्रिकाच्या नादी लागू नका, औषधोपचार करा.
- मानवांसाठी अनेक धर्म अस्तित्वात आले, पण धर्म सगळ्या मानवांसाठी का निर्माण झाला नाही?
- मासा पाण्यात खेळतो, पोहतो. त्याला गुरुची आवश्यकता नसते.
- नीति हाच मानवी जीवनाचा आधार आहे.
- निर्मात्याने सर्व स्त्री-पुरुषांस धार्मिक व राजकीय स्वतंत्रता दिली आहे.
हे सुध्दा वाचा⤵️
FAQ
Q.1) महात्मा ज्योतिबा फुले यांचे पुर्ण नाव काय होते ?
Ans. महात्मा ज्योतिबा फुले यांचे पूर्ण नाव ज्योतीराव गोविंदराव फुले असे होते.
Q.2) महात्मा ज्योतिबा फुले यांचा जन्म कधी झाला ?
Ans. महात्मा ज्योतिबा फुले यांचा जन्म 11 एप्रिल 1927 रोजी त्यांचे मूळ गाव सातारा जिल्ह्यातील कटगुण येथे झाला.
Q.3) महात्मा फुले यांनी त्या वेळी भारतीय तरूणांन कोणते आव्हान केले होते ?
Ans.महात्मा फुले यांनी त्या वेळी भारतीय तरुणांना देश, समाज, संस्कृतीला सामाजिक वाईट आणि निरक्षरतेपासून मुक्त करण्यासाठी आणि एक निरोगी, सुंदर आणि मजबूत समाजाची उभारणी करण्याचे आवाहन केले.
